اغلب به‌ اشتباه تصور می‌شود عسل محصولی وگن است. تصور غلطِ رایجی وجود دارد که زنبورها عسل‌شان را مخصوصِ ما تولید می‌کنند، اما این حرف بسیار اشتباه است.
عسل توسط زنبورها و برای خودشان تولید می‌شود، و وقتی انسان‌ها آن را برمی‌دارند، سلامتی زنبورها احتمالاً قربانی می‌شود. برداشت عسل توسط انسان، با تعریف وگن سوسایتی از وگنیسم (https://www.vegansociety.com/go-vegan/definition-veganism)* همخوانی ندارد، که نه‌تنها به دنبال حذف ظلم بلکه در پیِ حذف بهره‌کشی نیز است.

🔸عسل چیست؟

عسل منبع انرژی زنبورهاست، بدون آن زنبورها گرسنه می‌مانند. عسل همچنین موادمغذی ضروری را در شرایط آب‌و‌هوایی نامناسب و ماه‌های زمستان فراهم می‌کند. زنبور عسل، سرده‌ای از زنبورها که در تولید تجاری عسل مورد استفاده قرار می‌گیرد، روی حدود ۱۵۰۰ گل می‌نشیند تا شهدِ کافی را برای پر کردن معد‌ۀ عسل‌‌ش جمع‌آوری کند، معدۀ دوم و مجزایی که در آن آنزیم‌ها شروع به تبدیلِ شهد به عسل می‌کنند.
پس از بازگشت به کندو، شهدْ قی شده و توسط زنبورهای کارگر چند بار با بزاق ترکیب می‌شود تا فرایند تولید عسل به اتمام برسد. زنبورهای کندو دسته‌جمعی کار می‌کنند تا برای هر عضو به مقدار کافی عسل آماده کنند: هر زنبور در طول عمرش فقط یک-دوازدهم قاشقِ چای‌خوری عسل تولید می‌کند، خیلی کمتر از آنچه بیشتر مردم انتظار دارند. عسل برای بهزیستی زنبورها اساسی است.

آیا می‌دانستید هزاران گونه زنبور وجود دارد که گل‌های بسیار متنوعی را گرده‌افشانی می‌کنند؟ فقط هفت گونۀ زنبور عسل شناخته شده است که تنها محصولات زراعی خاصی را گرده‌افشانی می‌کنند.

🔸اعمال غیراخلاقی

هدف زنبوردارهای متعارف این است که بیشترین مقدار عسل را تولید کنند، محصول عسلِ زیاد هم نشانه‌ای از موفقیت‌شان قلمداد می‌شود. وقتی زنبورداران عسل را از کندوها برمی‌دارند، ماده‌ای قندی جایگزین آن می‌کنند که به‌دلیل فاقد ریزمغذی‌های ضروریِ عسل بودن (http://www.naturalbeekeepingtrust.org/bee-centred-vs-conventional)، برای سلامت زنبورها خیلی بد است.

در زنبورداری‌ مرسوم، به‌منظور افزایش تولید، زنبورهای عسل به‌طور ویژه‌ای زادآوری می‌شوند. با توجه به آنکه این سرده هم‌اکنون نیز در خطرند، این زادآوریِ گزینشی خزانۀ ژنی جمعیت را کاهش داده و حساسیت‌شان را در برابر ابتلا به بیماری‌ها و بروز مرگ‌های تدریجی وسیع بالا می‌برد. بیماری‌ها همچنین از طریق واردات گونه‌های متفاوت زنبورها برای استفاده در کندو ایجاد می‌شوند.
این بیماری‌ها سپس بین هزاران گرده‌افشانِ دیگر که زندگی ما و دیگر حیوانات به آن‌ها متکی است، شیوع پیدا می‌کنند. این حقیقت، افسانۀ رایج خوب بودنِ تولید عسل برای محیط‌زیست را زیر سؤال می‌برد.
همچنین، ممکن است پس از برداشت عسل، به‌منظور پایین نگه‌داشتن هزینه‌های زنبوردار، کندوها موردوارسی به‌نژادی قرار ‌گیرند. اغلبْ بال‌های زنبورِ ملکه برای جلوگیری از ترکِ کندو و ایجاد کلنیِ جدیدی در جایی دیگر که باعث کاهش تولید و سود خواهد شد، توسط زنبوردارها چیده‌ می‌شود.
به نظر نمی‌رسد که محبوبیت عسل درحال کم شدن باشد. صنعت عسل، مانند بسیاری از صنایع تجاری دیگر، متکی بر سود است؛ در این صنعت اغلب رفاه زنبورها در قیاس با سود تجاری، امری فرعی است.

🔸اثرات محیط‌زیستی

زادآوری گستردۀ زنبورهای عسل، جمعیت سایر حشرات شهدگَرد، از جمله زنبورهای دیگر را تحت تأثیر قرار می‌دهد. بر اثر افزایش مداوم جمعیت زنبورهای عسلِ پرورشی، شمار زنبورهای عسل بومی کاهش پیدا کرده است (https://www.researchgate.net/publication/6037932_Decline_and_Conservation_of_Bumble_Bees).
واردات عسل به انگلیس ردپای کربن‌مان را نیز از طریق انتشارات مرتبط با حمل‌ونقل افزایش می‌دهد. ۹۵% از عسل مصرفی بریتانیا وارداتی است که بیشتر آن از چین و ترکیه می‌آید.

🔸جایگزین‌های وگن

برخلاف زنبورها، انسان‌ها می‌توانند بدون عسل در رژیم‌ غذایی‌شان رشد کنند. خوشبختانه، جایگزین‌های در دسترسِ زیادی برای افراد با ذائقه‌ای شیرین‌پسند وجود دارد. شیرۀ خرما، شیرۀ افرا، ملاس، شیرۀ باتراسکاچ، شیرۀ طلایی و شهد آگاو همه گزینه‌هایی مناسب‌اند، چه به محصولی برای شیرینی‌پزی، آشپزی و شیرین‌کننده‌ای برای نوشیدنی‌ها نیاز داشته باشید، و چه بخواهید در انتهای روزی پرکار، یک قاشق از آن‌ها بخورید.
اگر مایلید از زنبورها حمایت کنید، لطفاً موم یا عسل نخرید در عوض به موسسۀ خیریه‌ای مناسب در زمینۀ حفظ منابع طبیعی کمک کنید.

منبع:
The Vegan Society (https://www.vegansociety.com/go-vegan/honey-industry)

* وگنیسم سبک زندگی‌ای است که به‌دنبال حذف تمامی اشکال بهره‌کشی از حیوانات و خشونت علیه آنان برای تهیۀ غذا، پوشاک و اهداف دیگر، تاحد ممکن و شدنی است.

🎞 مستند فراتر از عسل (دوبله فارسی) (https://www.aparat.com/v/CLDMQ/%D9%85%D8%B3%D8%AA%D9%86%D8%AF_%D9%81%D8%B1%D8%A7%D8%AA%D8%B1_%D8%A7%D8%B2_%D8%B9%D8%B3%D9%84_%28%D8%AF%D9%88%D8%A8%D9%84%D9%87%29_-_More_Than_Honey?amp)